GenderDysphoria.fyi/public/nl/oorzaken.md

---
date: "2020-01-26T20:41:55.827Z"
title: "Wat is de Oorzaak van Genderdysforie"
linkTitle: "Oorzaken van Genderdysforie"
description: "Het zijn de hormonen, schatje."
preBody: '_disclaimer'
lang: nl
classes:
  - gdb
tweets:
  - https://twitter.com/LisaTMullin/status/1224039568971710464
  - https://twitter.com/LisaTMullin/status/1224040716365524993
  - https://twitter.com/LisaTMullin/status/1224041800513380352
  - https://twitter.com/LisaTMullin/status/1224041800513380352
  - https://twitter.com/LisaTMullin/status/1224042620164296705
  - https://twitter.com/LisaTMullin/status/1224043995413639168
  - https://twitter.com/LisaTMullin/status_1224044949160611840
siblings:
  prev: /nl/behandeling
  prevCaption: Behandeling van Genderdysforie
  next: /nl/chromosomen
  nextCaption: Maar... maar... de chromosomen!
---

# Wat is de Oorzaak van Genderdysforie?

Om het botweg te zeggen, we weten het niet (tenminste niet met zekerheid). De wetenschap en moderne psychologie hebben bewezen dat het **niet** wordt veroorzaakt door opvoeding; niemand *wordt* transgender, genderidentiteit is aangeboren en wordt vastgelegd voordat we zelfs de baarmoeder verlaten. Het lijkt ook soms erfelijk te zijn; transgender ouders hebben een grotere kans op transgender kinderen, en vaak realiseren ze dit omgekeerd. Het kind komt uit de kast bij de ouder, en dat helpt de ouder om zelf ook uit de kast te komen.

Hier is de wetenschap die wordt verondersteld van invloed te zijn op genderidentiteit. Dit betekent niet dat het genderidentiteit *bepaalt*, noch omvat het volledig iemands gender, aangezien zoveel aspecten van gender cultureel en sociaal bepaald zijn. Niets hiervan schrijft de identiteit van een persoon voor, niets ervan staat vast.

Als je Jurassic Park hebt gezien, herinner je je misschien deze scène:

{!{
  {{import '~/img' images.jurassicpark
    className="card borderless center span34"
    alt="Alle gewervelde embryo's zijn van nature vrouwelijk. Ze hebben alleen een extra hormoon nodig dat in het juiste ontwikkelingsstadium wordt toegediend om ze mannelijk te maken."
    caption="Dit is geen sciencefiction, hoewel het erg vereenvoudigd is."
  }}
}!}

{!{
<div class="gutter flex flex-center print-span3">
  {{import '~/img' images.fetalgenitals
    className="card"
    caption="<a href=\"https://schoolbag.info/biology/concepts/188.html\">Bron</a>"
    alt="Foetale ontwikkeling van interne geslachtsorganen"
  }}
</div>
}!}

De geslachtsklieren in menselijke foetussen ontwikkelen zich aanvankelijk in een bi-potentiële toestand, wat betekent dat ze zich kunnen ontwikkelen tot zowel eierstokken als testikels. Het SRY-gen op het Y-chromosoom produceert een eiwit genaamd [testis-determining factor](https://nl.wikipedia.org/wiki/SRY-gen) (TDF). Dit eiwit start vervolgens een kettingreactie met de productie van SOX9 (een ander eiwit), dat de gonadale cellen doet vormen tot de Sertoli- en Leydig-cellen die de testikels vormen. Als TDF nooit wordt geproduceerd of wordt verstoord, vormen de gonadale cellen zich tot theca-cellen en follikels die de eierstokken vormen.

Nadat ze zijn gevormd, beginnen de testikels een testosteronvloedgolf te produceren die meestal begint in de achtste week van de zwangerschap en doorgaat tot de 24e week. Deze vloedgolf, [in combinatie met een ander hormoon van de placenta](https://www.sciencedaily.com/releases/2019/02/190214153053.htm), is verantwoordelijk voor de ontwikkeling van de penis en het scrotum. De vorming van de genitaliën begint rond week negen en wordt herkenbaar tegen de elfde week. Als de vloedgolf niet optreedt, of het lichaam er niet op reageert (zoals in het geval van het syndroom van androgeenongevoeligheid), dan vormen de genitaliën zich tot de vulva, vagina en baarmoeder.

Als er een storing is in dit proces, kun je verkeerde onderdelen krijgen, en dit is het resultaat van veel intersekse-condities. Vaak is dit een gedeeltelijke ontwikkeling, waarbij de uitwendige genitaliën slechts gedeeltelijk gevormd zijn, maar functionele geslachtsklieren nog steeds aanwezig zijn. Soms wordt het kind geboren met volledig functionele mannelijke of vrouwelijke genitaliën, maar met niet-overeenkomende geslachtsklieren. Soms faalt het TDF-eiwit om vrij te komen en groeit de foetus volledig functionele vrouwelijke voortplantingsorganen, ondanks de aanwezigheid van een Y-chromosoom.

Dit staat bekend als het Swyer-syndroom, en een onbekend aantal vrouwen kan deze aandoening hebben. In 2015 droeg [een XY-vrouw met het Swyer-syndroom die zonder eierstokken werd geboren](https://www.independent.co.uk/news/science/mostly-male-woman-gives-birth-to-twins-in-medical-miracle-10033528.html) met succes een kind via IVF. Meestal resulteert het Swyer-syndroom in volledig disfunctionele eierstokken, maar [in 2008 werd een vrouw met het Swyer-syndroom ontdekt](https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2190741/) die de puberteit had doorgemaakt, normaal menstrueerde en twee zwangerschappen had gehad zonder hulp. Haar aandoening werd pas ontdekt toen haar dochter ook werd gediagnosticeerd.

Het feit is dat de overgrote meerderheid van de bevolking nooit is getest op genetische karyotype, dus we weten niet hoe vaak deze gevallen eigenlijk voorkomen. Waar komt dit van invloed op genderidentiteit? Welnu, het exacte proces dat de externe geslachtskenmerken laat differentiëren, treedt ook op voor de hersenen.

{!{
<div class="gutter">
  <strong style="display: block;text-align: center;">En het wordt nog vreemder!</strong>
  {{import '~/tweet' ids=[
    '1224039568971710464'
    '1224040716365524993'
    '1224041800513380352'
    '1224042620164296705'
    '1224043995413639168'
    '1224044949160611840'
  ] tweets=meta.tweets className="oneblock hide-reply" }}
</div>
}!}

#### Hersensplitsing

De prenatale hersenen beginnen pas echt te ontwikkelen tussen week 12 en 24. De hersenschors, de dunne buitenste laag van de hersenen die het grootste deel bevat van wat we beschouwen als bewustzijn, groeit aanzienlijk gedurende die perioden van tijd. Daarvóór is de aanwezige structuur meer als een steiger - de basisdelen van het zenuwstelsel die nodig zijn voor lichaamsfuncties. De primaire sulci (de plooien in de hersenschors die zorgen voor meer oppervlakte) [beginnen zich te vormen bij week 14](https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2989000/#Sec5title), ruim nadat de genitaliën zich hebben ontwikkeld.

Het is [meerdere keren bevestigd via MRI-studies](https://www.the-scientist.com/features/are-the-brains-of-transgender-people-different-from-those-of-cisgender-people-30027) dat er kleine maar significante verschillen zijn tussen cis mannelijke en cis vrouwelijke hersenen - verschillen die overeenkomen met de genderidentiteit van trans personen in de studie. Merk op dat **dit niet betekent dat iedereen met die verschillen dat geslacht zal hebben**; genderidentiteit is niet zo eenvoudig, maar het levert bewijs dat er een duidelijk verschil is tussen mannelijke en vrouwelijke hersenen. [Er is ook bewijs](https://www.pnas.org/content/112/50/15468) dat hersenen mozaïekcombinaties van deze verschillen kunnen hebben, wat het geval zou kunnen zijn bij niet-binaire mensen.

Een verandering in de testosteronspiegels in de foetus na de 11e week kan rechtstreeks van invloed zijn op de masculinisatie van de hersenschors, evenals veranderingen in andere delen van de hersenstructuur. Dit is [herhaaldelijk onderzocht](https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4350266/) bij studies van vrouwelijk toegewezen kinderen met CAH (Congenitale adrenale hyperplasie of congenital adrenal hyperplasia) en CAOS/CAIS (compleet androgeenongevoeligheidssyndroom of complete androgen insensitivity syndrome).

<blockquote class="cite"><p>We vonden een significante relatie tussen foetaal testosteron en seksueel gedifferentieerd speelgedrag zowel bij meisjes als bij jongens.</p>&mdash; <a href="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2778233/">Fetal Testosterone Predicts Sexually Differentiated Childhood Behavior in Girls and in Boys</a></blockquote>

Een overschot aan testosteron in het lichaam van de moeder tijdens het tweede trimester kan (en doet) masculinisatie van de hersenen veroorzaken bij een extern vrouwelijke foetus, en een storing in de productie of opname van testosteron kan (en doet) feminisatie van de hersenen veroorzaken bij een extern mannelijke foetus. Deze storing hoeft ook niet extern van oorsprong te zijn. Elk aantal genetische eigenschappen kan ervoor zorgen dat de hersenen anders reageren op testosteron.

Een vrij grote studie onder transgender individuen die in 2018 is uitgebracht, [vond verschillende sleutelgenen](https://academic.oup.com/jcem/article/104/2/390/5104458) die statistisch gezien waarschijnlijker langer waren bij trans vrouwen (langer in de zin van meer herhaalde fragmenten). Afzonderlijk hebben deze genen mogelijk niet genoeg impact om een storing in masculinisatie te veroorzaken, maar gezamenlijk kunnen ze absoluut de mogelijkheid om de foetale hersenen te masculiniseren verminderen. Deze genen worden allemaal doorgegeven van ouder op kind, wat geloofwaardigheid geeft aan een neiging voor trans ouders om trans kinderen te hebben.

#### Gender is Biologisch

Helaas heeft de westerse samenleving actief een dieper begrip van gender voorkomen. Oude beschavingen begrepen het goed, maar het kolonialisme veegde ze van de kaart. 100 jaar geleden [bestudeerden wetenschappers in Duitsland actief](https://nl.wikipedia.org/wiki/Institut_f%C3%BCr_Sexualwissenschaft) transgendergeneeskunde en boekten buitengewone vooruitgang, totdat de nazi's alles in 1933 verbrandden. Conservatieve en fascistische druk in de moderne tijd heeft vooruitgang in transgendergezondheidszorg waar mogelijk belemmerd.

Maar toch gaat de vooruitgang door, en om de paar jaar leren we een klein beetje meer.

Wat we zeker weten, is dat het geen psychologische aandoening is. Het wordt niet veroorzaakt door trauma of enige externe invloed; niets kan iemand transgender maken. Het gebeurt in de baarmoeder en is niet iets dat een persoon kan kiezen, net zomin als ze hun ras of oogkleur kunnen kiezen. Het heeft niets te maken met seksuele geaardheid, niets met kinks of fetisjen, en niets met sociale invloeden van hun ouders of leeftijdsgenoten. [Transgender kinderen staan even stevig in hun identiteit als cisgender kinderen](https://www.forbes.com/sites/dawnstaceyennis/2020/12/29/study-transgender-children-recognize-their-authentic-gender-at-early-age-just-like-other-kids/#20bbb14526bf).